第一章论语学而篇zǐyuēxuéérshíxízhībùyìyuèhūyǒupéngzìyuǎnfāng○子曰:学而时习之,不亦悦乎。有朋自远方láibúyìlèhūrénbùzhīérbúyùnbúyìjūnzǐhū来,不亦乐乎。人不知而不愠,不亦君子乎。yǒuzǐyuēqíwéirényěxiàotìérhàofànshàngzhěxiǎnyǐ○有子曰:其为人也孝悌,而好犯上者,鲜矣;bùhàofànshàngérhàozuòluànzhěwèizhīyǒuyějūnzǐwùběn不好犯上,而好作乱者,未之有也。君子务本,běnlìérdàoshēngxiàotìyězhěqíwéirénzhīběnyú本立而道生;孝悌也者,其为仁之本欤。zǐyuēqiǎoyánlìngsèxiǎnyǐrén○子曰:巧言令色,鲜矣仁。zēngzǐyuēwúrìsānxǐngwúshēnwèirénmóuérbúzhōnghū○曾子曰:吾日三省吾身:为人谋而不忠乎?yǔpéngyǒujiāoérbúxìnhūchuánbùxíhū与朋友交而不信乎?传不习乎?zǐyuēdǎoqiānshèngzhīguójìngshìérxìnjiéyòngéràirén○子曰:道千乘之国,敬事而信,节用而爱人,shǐmínyǐshí使民以时。zǐyuēdìzǐrùzéxiàochūzétìjǐnérxìnfànàizhòng○子曰:弟子入则孝,出则悌,谨而信,泛爱众,érqīnrénxíngyǒuyúlìzéyǐxuéwén而亲仁;行有余力,则以学文。zǐxiàyuēxiánxiányìsèshìfùmǔnéngjiéqílìshìjūnnéng○子夏曰:贤贤易色,事父母能竭其力,事君能zhìqíshēnyǔpéngyǒujiāoyánéryǒuxìnsuīyuēwèixuéwúbìwèi致其身,与朋友交,言而有信。虽曰未学,吾必谓zhīxuéyǐ之学矣。zǐyuējūnzǐbúzhòngzébùwēixuézébúgùzhǔzhōngxìn○子曰:君子不重则不威,学则不固;主忠信,wúyǒubùrújǐzhěguòzéwùdàngǎi无友不如己者,过则勿惮改。zēngzǐyuēshènzhōngzhuīyuǎnmíndéguīhòuyǐ○曾子曰:慎终追远,民德归厚矣。zǐqínwènyúzǐgòngyuēfūzǐzhìyúshìbāngyěbìwénqí○子禽问于子贡曰:夫子至于是邦也,必闻其zhèngqiúzhīyúyìyǔzhīyúzǐgòngyuēfūzǐwēnliánggōng政;求之欤,抑与之欤?子贡曰:夫子温、良、恭、jiǎnràngyǐdézhīfūzǐzhīqiúzhīyěqízhūyìhūrénzhīqiú俭、让以得之;夫子之求之也,其诸异乎人之求zhīyú之欤。zǐyuēfùzàiguānqízhìfùmòguānqíxíngsānniánwúgǎiyú○子曰:父在观其志,父没观其行;三年无改于fùzhīdàokěwèixiàoyǐ父之道,可谓孝矣。yǒuzǐyuēlǐzhīyònghéwéiguìxiānwángzhīdàosīwéiměi○有子曰:礼之用,和为贵。先王之道,斯为美。xiǎodàyóuzhīyǒusuǒbùxíngzhīhéérhébùyǐlǐjiézhī小大由之,有所不行。知和而和,不以礼节之,yìbùkěxíngyě亦不可行也。yǒuzǐyuēxìnjìnyúyìyánkěfùyěgōngjìnyúlǐyuǎn○有子曰:信近于义,言可复也;恭近于礼,远chǐrǔyěyīnbùshīqíqīnyìkězōngyě耻辱也;因不失其亲,亦可宗也。zǐyuējūnzǐshíwúqiúbǎojūwúqiúānmǐnyúshìérshèn○子曰:君子食无求饱,居无求安,敏于事而慎yúyánjiùyǒudàoérzhèngyānkěwèihàoxuéyěyǐ于言,就有道而正焉,可谓好学也已。zǐgòngyuēpínérwúchǎnfùérwújiāohérúzǐyuēkě○子贡曰:贫而无谄,富而无骄,何如?子曰:可yěwèiruòpínérlèfùérhàolǐzhěyězǐgòngyuēshīyún也,未若贫而乐,富而好礼者也。子贡曰:诗云:rúqiērúcuōrúzhuórúmóqísīzhīwèiyúzǐyuēcìyě如切如磋,如琢如磨,其斯之谓欤?子曰:赐也,shǐkěyǔyánshīyǐyǐgàozhūwǎngérzhīláizhě始可与言诗已矣;告诸往而知来者。zǐyuēbùhuànrénzhībùjǐzhīhuànbùzhīrényě○子曰:不患人之不己知,患不知人也。第二章论语为政篇zǐyuēwéizhèngyǐdépìrúběichénjūqísuǒérzhòngxīng○子曰:为政以德,譬如北辰,居其所,而众星gǒngzhī拱之。zǐyuēshīsānbǎiyìyányǐbìzhīyuēsīwúxié○子曰:诗三百,一言以蔽之,曰:思无邪。zǐyuēdǎozhīyǐzhèngqízhīyǐxíngmínmiǎnérwúchǐ○子曰:道之以政,齐之以刑,民免而无耻;dǎozhīyǐdéqízhīyǐlǐyǒuchǐqiěgé道之以德,齐之以礼,有耻且格。zǐyuēwúshíyòuwǔérzhìyúxuésānshíérlìsìshí○子曰:吾,十有五,而志于学,三十而立,四十érbúhuòwǔshíérzhītiānmìngliùshíérěrshùnqīshíércóng而不惑,五十而知天命,六十而耳顺,七十而从xīnsuǒyùbùyújǔ心所欲,不踰矩。mèngyìzǐwènxiàozǐyuēwúwéi○孟懿子问孝,子曰:无违。fánchíyùzǐgàozhīyuēmèngsūnwènxiàoyúwǒwǒduìyuē樊迟御,子告之曰:孟孙问孝于我,我对曰wúwéi无违。fánchíyuēhéwèiyězǐyuēshēngshìzhīyǐlǐsǐzàngzhī樊迟曰:何谓也?子曰:生,事之以礼;死,葬之yǐlǐjìzhīyǐlǐ以礼,祭之以礼。mèngwǔbówènxiàozǐyuēfùmǔwéiqíjízhīyōu○孟武伯问孝,子曰:父母唯其疾之忧。zǐyóuwènxiàozǐyuējīnzhīxiàozhěshìwèinéngyǎngzhìyú○子游问孝,子曰:今之孝者,是谓能养。至于quǎnmǎjiēnéngyǒuyǎngbújìnghéyǐbiéhū犬马,皆能有养;不敬,何以别乎。zǐxiàwènxiàozǐyuēsènányǒushìdìzǐfúqíláoyǒu○子夏问孝,子曰:色难。有事,弟子服其劳,有jiǔshíxiānshēngzhuàncéngshìyǐwéixiàohū酒食,先生馔,曾是以为孝乎?zǐyuēwúyǔhuíyánzhōngrìbùwéirúyútuìérxǐngqí○子曰:吾与回言终日,不违,如愚。退而省其sīyìzúyǐfāhuíyěbùyú私,亦足以发,回也不愚!zǐyuēshìqísuǒyǐguānqísuǒyóucháqísuǒānrényān○子曰:视其所以,观其所由,察其所安;人焉sōuzāirényānsōuzāi廋哉!人焉廋哉!zǐyuēwēngùérzhīxīnkěyǐwéishīyǐ○子曰:温故而知新,可以为师矣。zǐyuējūnzǐbúqì○子曰:君子不器。zǐgòngwènjūnzǐzǐyuēxiānxíngqíyánérhòucóngzhī○子贡问君子,子曰:先行其言,而后从之。zǐyuējūnzǐzhōuérbùbǐxiǎorénbǐérbùzhōu○子曰:君子周而不比,小人比而不周。zǐyuēxuéérbùsīzéwǎngsīérbùxuézédài○子曰:学而不思则罔,思而不学则殆。zǐyuēgōnghūyìduānsīhàiyěyǐ○子曰:攻乎异端,斯害也已。zǐyuēyóuhuìrǔzhīzhīhūzhīzhīwéizhīzhībùzhīwéi○子曰:由,诲汝知之乎。知之为知之,不知为bùzhīshìzhīyě不知,是知也。zǐzhāngxuégānlùzǐyuēduōwénquēyíshènyánqíyúzé○子张学干禄,子曰:多闻阙疑,慎言其余,则guǎyóuduōjiànquèdàishènxíngqíyúzéguǎhuǐyánguǎyóuxíng寡尤;多见阙殆,慎行其余,则寡悔。言寡尤,行guǎhuǐlùzàiqízhōngyǐ寡悔,禄在其中矣。āigōngwènyuēhéwéizémínfúkǒngzǐduìyuējǔzhícuòzhū○哀公问曰:何为则民服?孔子对曰:举直错诸wǎngzémínfújǔwǎngcuòzhūzhízémínbùfú枉,则民服;举枉错诸直,则民不服。jìkāngzǐwènshǐmínjìngzhōngyǐquànrúzhīhézǐyuēlín○季康子问:使民敬忠以劝,如之何?子曰:临zhīyǐzhuāngzéjìngxiàocízézhōngjǔshànérjiáobùnéngzéquàn之以庄则敬,孝慈则忠,举善而教不能,则劝。huòwèikǒngzǐyuēzǐxībùwèizhèngzǐyuēshūyúnxiàohū○或谓孔子曰:子奚不为政?子曰:书云:孝乎wéixiàoyǒuyúxiōngdìshīyúyǒuzhèngshìyìwéizhèngxīqíwéi惟孝,友于兄弟。施于有政,是亦为政,奚其为wéizhèng为政?zǐyuērénérwúxìnbùzhīqíkěyědàchēwúní○子曰:人而无信,不知其可也。大车无輗,xiǎochēwúyuèqíhéyǐxíngzhīzāi小车无軏,其何以行之哉。zǐzhāngwènshíshìkězhīyězǐyuēyīnyīnyúxiàlǐsuǒ○子张问:十世可知也?子曰:殷因于夏礼,所sǔnyìkězhīyězhōuyīnyúyīnlǐsuǒsǔnyìkězhīyěqí损益,可知也;周因于殷礼,所损益,可知也。其huòjìzhōuzhěsuībǎishìkězhīyě或继周者,虽百世可知也。zǐyuēfēiqíguǐérjìzhīchǎnyějiànyìbùwéiwúyǒngyě○子曰:非其鬼而祭之,谄也;见义不为,无勇也。第三章论语八佾篇kǒngzǐwèijìshìbāyìwǔyútíngshìkěrěnyěshúbùkě○孔子谓,季氏八佾舞于庭,是可忍也,孰不可rěnyě忍也。sānjiāzhěyǐyōngchèzǐyuēxiàngwéipìgōngtiānzǐmùmù○三家者以雍彻。子曰:相维辟公,天子穆穆。xīqǔyúsānjiāzhītáng奚取于三家之堂。zǐyuērénérbùrénrúlǐhérénérbùrénrúyuèhé○子曰:人而不仁,如礼何?人而不仁,如乐何?línfàngwènlǐzhīběnzǐyuēdàzāiwènlǐyǔqíshēyě○林放问礼之本,子曰:大哉问。礼,与其奢也,nìngjiǎnsāngyǔqíyìyěnìngqī宁俭;丧,与其易也,宁戚。zǐyuēyídízhīyǒujūnbùrúzhūxiàzhīwūyě○子曰:夷狄之有君,不如诸夏之亡也。jìshìlǚyútàishānzǐwèirǎnyǒuyuērǔfúnéngjiùyú○季氏旅于泰山,子谓冉有曰:汝弗能救欤?duìyuēbùnéngzǐyuēwūhūcéngwèitàishānbùrúlínfànghū对曰:不能。子曰:呜呼!曾谓泰山不如林放乎。zǐyuējūnzǐwúsuǒzhēngbìyěshèhūyīràngérshēng○子曰:君子无所争,必也射乎。揖让而升,xiàéryǐnqízhēngyějūnzǐ下而饮,其争也君子。zǐxiàwènyuēqiǎoxiàoqiànxīměimùpànxīsùyǐwéixuàn