搜索
大學中庸論語中华文华经典教材大字拼音诵读版《中庸》tiānmìngzhīwèixìngshuàixìngzhīwèidàoxiūdàozhīwèijiào天命之谓性，率性之谓道，修道之谓教。dàoyězhěbùkěxūyúlíyěkělífēidàoyě道也者，不可须臾离也，可离，非道也。1shìgùjūnzǐjièshènhūqísuǒbùdǔkǒngjùhūqísuǒ是故君子戒慎乎其所不睹，恐惧乎其所búwénmòxiànhūyǐnmòxiǎnhūwēigùjūnzǐshènqí不闻。莫见现乎隐，莫显乎微，故君子慎其dúyě独也。xǐnùāilèzhīwèifāwèizhīzhōngfāérjiēzhòngjiéwèi喜怒哀乐之未发谓之中，发而皆中节谓zhīhézhōngyězhětiānxiàzhīdàběnyěhéyězhětiān之和。中也者，天下之大本也；和也者，天xiàzhīdádàoyězhìzhōnghétiāndìwèiyānwànwùyùyān下之达道也。致中和，天地位焉，万物育焉。（第一章完）Zhòngníyuējūnzǐzhōngyōngxiǎorénfǎnzhōngyōngjūnzǐ仲尼曰：“君子中庸，小人反中庸。君子zhīzhōngyōngyějūnzǐérshízhòngxiǎorénzhīfǎnzhōngyōngyě之中庸也，君子而时中；小人之反中庸也，xiǎorénérwújìdànyě小人而无忌惮也。”zǐyuēzhōngyōngqízhìyǐhūmínxiǎnnéngjiǔyǐ子曰：“中庸其至矣乎！民鲜能久矣。”2zǐyuēdàozhībùxíngyěwǒzhīzhīyǐzhìzhě子曰：“道之不行也，我知之矣：知智者guòzhīyúzhěbùjíyědàozhībùmíngyěwǒzhīzhī过之，愚者不及也。道之不明也，我知之yǐxiánzhěguòzhībúxiàozhěbújíyěrénmòbúyǐnshí矣：贤者过之，不肖者不及也。人莫不饮食yěxiǎnnéngzhīwèiyě也，鲜能知味也。”zǐyuēdàoqíbùxíngyǐfú子曰：“道其不行矣夫！”（第二章完）zǐyuēShùnqídàZhìyěyúshùnhàowènérhào子曰：“舜其大知智也与欤！舜好问而好cháěryányǐnèéryángshànzhíqíliǎngduānyòngqízhōngyú察迩言，隐恶而扬善。执其两端，用其中于mínqísīyǐwéiShùnhū民，其斯以为舜乎！”（第三章完）3zǐyuērénjiēyuēyúzhìqūérnàzhūgǔhuòxiàn子曰：“人皆曰予知智；驱而纳诸罟擭陷jǐngzhīzhōngérmòzhīzhībìyěrénjiēyuēyúzhìzé阱之中，而莫之知辟避也。人皆曰予知智；择hūzhōngyōngérbùnéngjīyuèshǒuyě乎中庸，而不能期月守也。”（第四章完）4zǐyuēHuízhīwéirényězéhūzhōngyōngdéyí子曰：“回之为人也，择乎中庸，得一shànzéquánquánfúyīngérfúshīzhīyǐ善，则拳拳服膺而弗失之矣。”zǐyuētiānxiàguójiākějūnyějuélùkěcíyě子曰：“天下国家可均也，爵禄可辞也，báirènkědǎoyězhōngyōngbúkěnéngyě白刃可蹈也，中庸不可能也。”（第五章完）5Zǐlùwènqiángzǐyuēnánfāngzhīqiángyúběifāngzhī子路问强。子曰：“南方之强与欤？北方之qiángyúyìěrqiángyúkuānróuyǐjiàobùbàowúdao强与欤？抑而尔强与欤？宽柔以教，不报无道，nánfāngzhīqiángyějūnzǐjūzhīrènjīngésǐérbúyàn南方之强也，君子居之。衽金革，死而不厌，běifāngzhīqiángyěérqiángzhějūzhī北方之强也，而强者居之。6gùjūnzǐhéérbùliúqiángzāijiǎozhōnglìérbùyǐqiáng故君子和而不流，强哉矫！中立而不倚，强zāijiǎoguóyǒudàobùbiànsèyānqiángzāijiǎoguówú哉矫！国有道，不变塞焉，强哉矫！国无dàozhìsǐbùbiànqiángzāijiǎo道,至死不变，强哉矫！”（第六章完）zǐyuēsùyǐnxíngguàihòushìyǒushùyānwúfú子曰：“素隐行怪，后世有述焉，吾弗wéizhīyǐjūnzǐzūndàoérxíngbàntúérfèiwúfúnéng为之矣。君子遵道而行，半途而废，吾弗能yǐyǐjūnzǐyīhūzhōngyōngdùnshìbújiànzhìérbù已矣。君子依乎中庸，遁世不见，知而不huǐwéishèngzhěnéngzhī悔，唯圣者能之。”7jūnzǐzhīdàofèiéryǐnfūfùzhīyúkěyǐyùzhīyān君子之道费而隐。夫妇之愚，可以与知焉,jíqízhìyěsuīshèngrényìyǒusuǒbùzhīyānfūfùzhībú及其至也，虽圣人亦有所不知焉。夫妇之不xiàokěyǐnéngxíngyānjíqízhìyěsuīshèngrényìyǒusuǒ肖，可以能行焉，及其至也，虽圣人亦有所bùnéngyāntiāndìzhīdàyěrényóuyǒusuǒhàn不能焉。天地之大也，人犹有所憾。gùjūnzǐyǔdàtiānxiàmònéngzàiyānyǔxiǎotiānxiàmònéng故君子语大，天下莫能载焉；语小，天下莫能pòyānshīyúnyuānfēilìtiānyúyuèyúyuān破焉。《诗》云：“鸢飞戾天，鱼跃于渊。”yánqíshàngxiàcháyějūnzǐzhīdàozàoduānhūfūfùjíqí言其上下察也。君子之道，造端乎夫妇，及其zhìyěcháhūtiāndì至也，察乎天地。(第七章完）zǐyuēdàobùyuǎnrénrénzhīwéidàoéryuǎnrén子曰：“道不远人，人之为道而远人，bùkěyǐwéidàoshīyúnfákēfákēqízé不可以为道。《诗》云：‘伐柯伐柯，其则bùyuǎnzhíkēyǐfákēnìérshìzhīyóuyǐwéiyuǎn不远。’执柯以伐柯，睨而视之，犹以为远。gùjūnzǐyǐrénzhìréngǎiérzhǐzhōngshùwéidàobùyuǎn故君子以人治人，改而止。忠恕违道不远，shīzhūjǐérbúyuànyìwùshīyúrén施诸己而不愿，亦勿施于人。8jūnzǐzhīdàosìQiūwèinéngyīyānsuǒqiúhūzǐyǐshìfù君子之道四，丘未能一焉。所求乎子以事父，wèinéngyěsuǒqiúhūchényǐshìjūnwèinéngyěsuǒqiúhūdì未能也；所求乎臣以事君，未能也；所求乎弟yǐshìxiōngwèinéngyěsuǒqiúhūpéngyǒuxiānshīzhīwèinéngyě以事兄，未能也；所求乎朋友先施之，未能也。yōngdézhīxíngyōngyánzhījǐnyǒusuǒbùzúbùgǎnbù庸德之行，庸言之谨；有所不足，不敢不miǎnyǒuyúbùgǎnjìnyángùxíngxínggùyánjūn勉；有余，不敢尽。言顾行，行顾言，君zǐhúbùzàozàoěr子胡不慥慥尔！”jūnzǐsùqíwèiérxíngbùyuànhūqíwàisùfùguì君子素其位而行，不愿乎其外。素富贵，xínghūfùguìsùpínjiànxínghūpínjiànsùyídíxínghū行乎富贵；素贫贱，行乎贫贱；素夷狄，行乎yídísùhuànnànxínghūhuànnànjūnzǐwúrùérbùzìdé夷狄；素患难，行乎患难。君子无入而不自得yān焉！zàishàngwèibùlíngxiàzàixiàwèibùyuánshàngzhèngjǐ在上位，不陵下，在下位，不援上；正已érbùqiúyúrénzéwúyuànshàngbùyuàntiānxiàbùyóurén而不求与人，则无怨。上不怨天，下不尤人。gùjūnzǐjūyìyǐsìmìngxiǎorénxíngxiǎnyǐjiǎoxìngzǐyuē故君子居易以俟命，小人行险以缴侥幸。子曰：shèyǒusìhūjūnzǐshīzhūzhènggǔfǎnqiúzhūqíshēn射有似乎君子，失诸正鸪，反求诸其身。（第八章完）jūnzǐzhīdàopìrúxíngbìzìěrpìrúdēnggāobì君子之道，辟譬如行必自迩，辟譬如登高必zìbēishīyuēqīzihǎohérúgǔsèqínxiōng自卑。《诗》曰：妻子好合，如鼓瑟琴。兄dìjìxīhélèqiědānyíěrshìjiālèěrqīnú弟既翕，和乐且耽。宜尔室家，乐尔妻帑孥。zǐyuēfùmǔqíshùnyǐhū!子曰：“父母其顺矣乎！”（第九章完）9zǐyuēguǐshénzhīwéidéqíshèngyǐhūshìzhī子曰：“鬼神之为德，其盛矣乎！视之érfújiàntīngzhīérfúwéntǐwùérbùkěyíshǐtiān而弗见，听之而弗闻，体物而不可遗。使天xiàzhīrénzhaīmíngshèngfúyǐchéngjìsìyángyánghūrú下之人，齐斋明盛服，以承祭祀，洋洋乎，如zàiqíshàngrúzàiqízuǒyòu在其上，如在其左右。10shīyuēshénzhīgésībùkědùsīshěnkěyì《诗》曰：‘神之格思，不可度思，矧可射sīfúwēizhīxiǎnchéngzhībùkěyǎnrúcǐfū思。’夫微之显，诚之不可掩如此夫！”（第十章完）zǐyuēshùnqídàxiàoyěyúdéwéishèngrénzūnwéi子曰：“舜其大孝也与欤！德为圣人，尊为tiānzǐfùyǒusìhǎizhīnèizōngmiàoxiǎngzhīzǐsūnbǎozhī天子，富有四海之内。宗庙飨之，子孙保之。gùdàdébìdéqíwèibìdéqílùbìdéqímíngbì故大德必得其位，必得其禄，必得其名，必déqíshòugùtiānzhīshēngwùbìyīnqícáiérdǔyān得其寿。故天之生物，必因其材而笃焉。11gùzāizhěpéizhīqīngzhěfùzhīshīyuējiālè故栽者培之，倾者覆之。《诗》曰：‘嘉乐jūnzǐxiǎnxiǎnlìngdéyímínyírénshòulùyútiānbǎo君子，宪显宪令德，宜民宜人，受禄于天。保yòumìngzhīzìtiānshēnzhīgùdàdézhěbìshòumìng佑命之，自天申之。’故大德者必受命。”zǐyuēwúyōuzhěqíwéiWénwánghūyǐWángjì子曰：“无忧者，其惟文王乎！以王季wéifùyǐWǔwángwéizǐfùzuòzhīzǐshùzhīwúwáng为父，以武王为子，父作之，子述之。武王zuǎnTàiwángWángjìWénwángzhīxùyīróngyīéryǒutiān缵大太王、王季、文王之绪，壹戎衣而有天xiàshēnbùshītiānxiàzhīxiǎnmíng下，身不失天下之显名。12zūnwéitiānzǐfùyǒusìhǎizhīnèizōngmiàoxiǎngzhīzǐsūn尊为天子，富有四海之内。宗庙飨之，子孙bǎozhīWǔwángmòshòumìngZhōugōngchéngWénWǔzhīdé保之。武王末受命，周公成文武之德，zhuīwàngTàiwángWángjìshàngsìxiāngōngyǐtiānzǐzhīlǐsī追王大太王、王季，上祀先公以天子之礼。斯lǐyědáhūzhūhóudàfūjíshìsh