基础维吾尔语(一)授课人:马娟前言现代维吾尔语共有32个字母,其中有8个元音,24个辅音,字母自右向左横写。语音的最小单位是元音和辅音,由元音和辅音构成音节,再由音节组成词和词缀,表达各种意义。第一课字母书写规则维吾尔语字母根据在词中书写的位置不同,分为以下几种:单立式:用于音节首,不与其他字母相连。简单单立式:用于音节末或音节中。后连式:与后面字母相连。前连式:与前面字母相连前后连式:与前后字母相连。第一课字母:ي،ن،م،ت،د،ەئ،ئانلاىپوريئائائائائائا发ئا音时,舌尖平放,舌面后部略向后缩,口张开,嘴唇自然放松,气流振动声带,从口腔缓缓流出,比汉语普通话单韵母a的舌位略靠后。ئا后低非圆唇元音第一课كەنيەئەئەئەئەئەئ发ەئ音时,舌尖靠近下齿龈,舌面前略向上抬起一点,口张得比发ئا时小,嘴唇放平展,保持不变,气流缓缓流出,汉语中没有与此对应的音。ەئ前半低非圆唇元音第一课لامزەددەئدئاەدادد发د音时,先用舌尖抵住上齿龈,堵住气流通道,然后突然使气流冲破阻碍,发爆破音,声带颤动。汉语中的d的发音部位与之相近,但d发音时声带不颤动。د舌尖浊塞音第一课زۇۋاتتەئتئاەتاتت发ت音时,舌尖抵住上齿龈,堵塞气流通道,气流突然冲破阻碍,爆破成声,声带不颤动。这个字母的发音和汉语中的t发音相似。ت舌尖清塞音第一课انشاممەئمئاەمامم发م音时,双唇紧闭,软腭下降,气流从鼻腔中流出,声带颤动。它的发音与汉语中的m相同。م双唇鼻音第一课ناننەئنئاەنانن发ن音时,舌尖抵住上齿龈,堵住气流通道,软腭下垂,气流从鼻腔流出,声带颤动。与n发音相似.ن舌尖鼻音第一课چۈگۈپلەييەئيئاەيايي发ي音时,舌抵下齿背,舌面前部向上腭抬起,气流从舌面和上腭的缝隙中经过轻微摩擦音,声带颤动。ي半元音第一课词语1.انئا2.اداد3.ناديەم4.نان5.ەتەئ6.ەدەن7.نەم8.ەن9.تئا10.ەتتەي1.تسود2.مات3.ەمېن4.مىسئى5.پىنىس6.نىياتنئى7.يئا8.ەنەي9.مىيىك10.يىلئا第一课对话ئا:؟ەدەنمانئاەئ:ادناديەممانئا.ئا:؟ەدەنماتئاەئ:ادناديەمماتئا.ئا:؟ەدەننانەئ:ەدنەمنان.第一课音节概念:由一个或几个音素组成的语音单位。标志:元音。一个音节里有且只能有一个元音。一个词里有几个元音就有几个音节,辅音不能单独成音节。分类:开音节(元音结尾)、闭音节(辅音结尾)。第二课字母ب،پ،ك،گ،ئۇ،ئى،ئېېيېنېمېتېدزىتئېئې发ئې音时,口的张开度比发ەئ时小一些,舌头前伸,舌尖轻触下齿背,声带颤动,气流缓缓流出。发音近似于“ie’中的e。ئې前半高非圆唇元音第二课字母ب،پ،ك،گ،ئۇ،ئى،ئېتئىىيىنىمىتىدئى发ئى音时,口微开,双唇向两旁舒展,舌尖向前伸,舌尖接近下齿背,舌面上升接近上腭。与单韵母I相似。ئى前高非圆唇元音第二课字母ب،پ،ك،گ،ئۇ،ئى،ئېۇيۇنۇمۇتۇداۋئۇئۇ发ئۇ音时,舌头后缩,舌面后部向软颚抬起,口腔开的较小,双唇撮圆前伸。与u相似。ئۇ后高圆唇元音第二课字母ب،پ،ك،گ،ئۇ،ئى،ئېۇگىگېگەگاگمەلىگگ发گ音时,舌根顶住软腭,堵塞口腔气流通道,气流冲破阻碍爆发成音,声带颤动。与汉语中的g相似,但g发音时声带不颤动。گ舌面后浊塞音第二课字母ب،پ،ك،گ،ئۇ،ئى،ئېۇكىكېكەكاككۈلنۈككك的发音部位与گ相同,只是发ك音时声带不颤动。与k相似。ك舌面后清塞音第二课字母ب،پ،ك،گ،ئۇ،ئى،ئېۇبىبېبەباباقلوبب发ب音时,双唇紧闭,堵塞气流通道,然后让气流冲破阻碍发音,声带颤动,与b发音相似,但汉语中的b发音时声带不颤动。ب双唇浊塞音第二课字母ب،پ،ك،گ،ئۇ،ئى،ئېۇپىپېپەپاپتوخاراپپپ的发音部位与ب相同,只是声带不颤动,与汉语拼音中的p发音相似。پ双唇清塞音第二课词语1.زىتئې2.زىڭېد3.ەمېن4.ىدېد5.ەلئىئا6.لىد7.مىك8.ئۇ9.اينۇد10.ۇب1.گەب2.پەگ3.لۈگ4.كەگمەئ5.كەب6.باتىك7.ىككئى8.راب9.پەتكەم10.اپپود第二课对话ئا:؟ەنۇبەئ:پەتكەمۇب.ئا:؟ەمېنئۇەئ:باتىكئۇ.ئا:؟مىكۇبەئ:ەنىمئاۇب.ئا:؟ۇمىكئۇەئ:ماپئائۇ.第二课划分音节的基本方法1.元辅元,辅划后;2.元辅辅元,中间划;3.元辅辅辅元,两前一后;4.元音相连,中间划。第三课字母ئۆ،ئۈ،س،ز،ش،ڭيئۆۆبۆپۆكۆگۆيۆنۆمۆتۆدئۆ发ئۆ音时,舌尖轻抵下齿背,双唇前伸,成圆形,口张得比发ئۇ时略小,气流从口腔缓缓流出,声带颤动。ئۆ前半高圆唇元音第三课字母ئۆ،ئۈ،س،ز،ش،ڭئۈئۈىۈۈىئۈمۈزئۈۈبۈپۈكۈگۈيۈنۈمۈتۈدئۈ发ئۈ音时,舌头前伸的位置与舌面抬起的高度和发ئى时一样,口微张,双唇前伸撮圆,声带颤动,气流从口腔中平缓流出。ئۈ前高圆唇元音第三课字母ئۆ،ئۈ،س،ز،ش،ڭتەئاسۈسۆسۇسىسېسەساسس发س音时,舌尖前伸,靠近上齿背,中间留一条小缝隙,气流通过缝隙摩擦发音,声带不颤动。与汉语拼音中的s发音相似。س舌尖清擦音第三课字母ئۆ،ئۈ،س،ز،ش،ڭماشۈشۆشۇشىشېشەشاشش发ش音时,双唇前伸,舌前部向上抬起,靠近上齿龈和硬腭,构成小缝隙,气流通过缝隙摩擦发音,声带不颤动。与汉语拼音中的x发音相似。ش舌叶清擦音第三课字母ئۆ،ئۈ،س،ز،ش،ڭرىجنەزۈزۆزۇزىزېزەزازز发ز音时,舌尖前伸,靠近上齿背,开成小缝隙,气流通过缝隙摩擦发音,声带颤动。ز舌尖浊擦音第三课字母ئۆ،ئۈ،س،ز،ش،ڭڭىڭىىڭڭىڭازڭاسۈڭۆڭۇڭىڭېڭەڭاڭڭ发ڭ音时,舌面后部向软颚抬起,堵塞口腔气流通道,气流从鼻腔流出,声带颤动。与汉语拼音中的鼻辅音ng相似。ڭ舌面后鼻音第三课词语1.يئۆ2.تۆد3.تۆت4.چئۈ5.ەبنەشۈد6.شۈلئۆ7.ساسئا8.زىس9.نەس10.مىسئى1.سئى2.زئا3.ازېي4.شئا5.ەبنەش6.شەلشئى7.شئى8.ڭام9.اڭام10.ڭىم第三课对话ئا(:ڭىنزىس)؟ەمېنزىڭىمسئىەئ(:ڭىنېم)رۈكتئۆمىمسئى.ئا:؟نىدەنزىسەئ:نىدناپرۇتنەم.ئا:؟ەدەنزىڭىيئۆەئ:ادىزېيمۈيئۆ.第四课字母چ،ج،ر،ل،ئوقاغرئووڭوزوشوسوبوپوكوگويونوموتودئو发ئو音时,舌头后缩,舌面后部向软颚抬起,双唇撮圆,气流缓缓流出口腔,声带颤动。与韵母o发音相似。ئو后半高圆唇元音第四课字母چ،ج،ر،ل،ئواقڭولولۈلۆلۇلىلېلەللال发ل音时,舌尖抵住上齿龈,堵塞口腔正中的通道,气流从舌的两边摩擦流出,声带颤动。与汉语拼音l发音相似。ل边音第四课字母چ،ج،ر،ل،ئووئىدارورۈرۆرۇرىرېرەرارر发ر音时,舌尖向上抬起,接近硬腭前部,气流冲击舌尖,使舌尖颤动发音,声带同时颤动。ر颤音第四课字母چ،ج،ر،ل،ئوتىكاجوجۈجۆجۇجىجېجەجاجج发ج音时,双唇前伸,舌面向上抬起,抵住上齿龈,形成阻塞,气流使舌前部与上齿龈之间冲开一条缝隙,摩擦而出,声带颤动。ج舌叶浊塞擦音第四课字母چ،ج،ر،ل،ئووچۈچۆچۇچىچېچەچاچچ发音部位与ج相同,区别是发音时声带不颤动,与汉语拼音声母q相近,发音部位略靠后。چ舌叶清塞擦音第四课词语1.نئو2.تسود3.انوك4.يوك5.ۇموم6.لۇپ7.ەتلئا8.قىلىب9.لىق10.راب1.رىب2.جاب3.ەمۈج4.تەججۆھ5.چئۈ6.ەچچەن7.چئى8.ىڭېي9.تىزېگ10.سەمەئ第四课对话ئا:؟ۇمتىزېگىڭېيۇبەئ:تىزېگانوك،سەمەئتىزېگىڭېيۇب.ئا:؟ۇمرابتىزېگىڭېيەدزىسەئ:رابەدنەم.ئا:؟لۇپەچچەن،ڭىرېبىنچئۈاڭامەئ:ومەتلئا،يوكچئۈ.第五课字母ژ،ۋ،ف،ھ،خەتىرەخوخۈخۆخۇخىخېخەخاخخ发خ音时,舌根向上抬起,接近小舌,留一条缝隙,气流通过缝隙,摩擦发声,声带不颤动。与汉语拼音h发音大致相同,但发音靠后一些。خ舌面后清擦音第五课字母ژ،ۋ،ف،ھ،خاۋراھوھۈھۆھۇھىھېھەھاھھ发ھ音时,咽肌肉紧张,气流从肺部呼出时,经喉壁时摩擦发出声音,声带不颤动。ھ清喉音第五课字母ژ،ۋ،ف،ھ،خناتنوفوفۈفۆفۇفىفېفەفافف发ف音时,上齿靠近下唇,形成窄小缝隙,气流摩擦而出,声带不颤动。与汉语拼音中的f发音相似。ف唇齿清擦音第五课字母ژ،ۋ،ف،ھ،ختىپىسىلېۋوۋۈۋۆۋۇۋىۋېۋەۋاۋۋ发ۋ音时,上齿接近下唇,形成一条缝隙,气流从缝隙中摩擦而出,声带颤动。ۋ唇齿浊擦音第五课字母ژ،ۋ،ف،ھ،خلانرۇژوژۈژۆژۇژىژېژەژاژژ发ژ音时,双唇前伸,舌面前部向上抬起,靠近上齿龈后部和硬腭前部,形成小缝隙,气流通过缝隙摩擦发声,声带颤动。ژ舌叶浊擦音第五课词语1.ەتىرەخ2.اناخباتىك3.ھئا4.رىزاھ5.ناقھېد6.اكىزىف1.ەۋ2.لاۋھەئ3.لانرۇژ4.راب-5.لئا-第五课对话ئا:رىزاھنىدەنزىڭىدلەك؟ەئ:نىدىناخباتىكمىدلەك.ئا:ەمېنزىڭىدلئا؟ەئ:اكىزىفباتىكەتىرەخەۋمىدلئا.ئا:ادىناخباتىكلانرۇژۇمراب؟ەئ:ىڭېي،رابلانرۇژمىدلئا.第六课字母قغنۇغوقوقۈقۆقۇقىقېقەقاقق发ق音时,舌根抬起,靠近小舌,形成阻碍,气流冲破阻碍发音,声带不颤动。ق小舌清塞音第六课字母قغكەجېغوغۈغۆغۇغىغېغەغاغغ发غ音时,舌根抬起,接近小舌,形成缝隙,气流通过缝隙摩擦发音,声带同时颤动。غ小舌浊擦音第六课词语1.قئا2.زىق3.زۇققوت4.قىلىب5.غاب6.لۇغئو7.زىغئې8.پىنىس1.نئورىب2.ەچناق3.ىچۇغۇقئو4.زۇتتئو5.ناس第六课对话ئا:ادرلاڭىپىنىسەچناقىچۇغۇقئوراب؟ەئ:زۇتتئوىچۇغۇقئوراب.ئا:زىق-ڭىنرلالۇغئوىناس؟ەچناقەئ:رلازىقرىبنئو،رلالۇغئونئوزۇققوت.ئا:ادرلاڭىپىتكەمەچچەنپىنىس؟رابەئ:زۇتتئوزۇققوتپىنىسراب.维吾尔语字母键盘输入法