搜索
老子《道德经》第一章dàokědàofēichángdào道可道，非常道；míngkěmíngfēichángmíng名可名，非常名。wúmíngtiāndìzhīshǐ无名，天地之始；yǒumíngwànwùzhīmǔ有名，万物之母。gùchángwúyùyǐguānqímiào故常无，欲以观其妙；chángyǒuyùyǐguānqíjiào常有，欲以观其徼。cǐliǎngzhětongchūéryìmíngtóngwèizhīxuánxuánzhī此两者，同出而异名，同谓之玄，玄之yòuxuánzhòngmiàozhīmén又玄，众妙之门。第二章tiānxiàjiēzhīměizhīwéiměisīèyǐ天下皆知美之为美，斯恶已。jiēzhīshànzhīwéishànsībùshànyǐ皆知善之为善，斯不善已。gùyǒuwúxiāngshēngnányìxiāngchéngchángduǎnxiāngxíng故有无相生，难易相成，长短相形，gāoxiàxiāngqīngyīnshēngxiānghèqiánhòuxiāngsuí高下相倾，音声相和，前后相随。shìyǐshèngrénchǔwúwéizhīshìxíngbùyánzhījiào是以圣人处无为之事，行不言之教，wànwùzuòyānérbùcíshēngérbùyǒuwéiérbù万物作焉而不辞，生而不有，为而不shìgōngchéngérfújū恃，功成而弗居。fūwéifújūshìyǐbùqù夫唯弗居，是以不去。第三章bùshàngxiànshǐmínbùzhēng不尚贤，使民不争；bùguìnándézhīhuòshǐmínbùwéidào不贵难得之货，使民不为盗；bùxiànkěyùshǐmínxīnbúluàn不见可欲，使民心不乱。shìyǐshèngrénzhīzhìxūqíxīnshíqífùruòqí是以圣人之治，虚其心，实其腹，弱其zhìqiángqígǔ志，强其骨。chángshǐmínwúzhīwúyùshǐfūzhìzhěbùgǎnwéiyě常使民无知无欲，使夫智者不敢为也。wéiwúwéizéwúbùzhì为无为，则无不治。第四章dàochōngéryòngzhīhuòbùyíng道冲，而用之或不盈。yuānxīsìwànwùzhīzōng渊兮，似万物之宗。cuòqíruìjiěqífēnhéqíguāngtóngqíchén挫其锐，解其纷，和其光，同其尘。zhànxīsìruòcún湛兮，似若存。wúbùzhīshuízhīzǐxiàngdìzhīxiān吾不知谁之子，象帝之先。第五章tiāndìbùrényǐwànwùwéichúgǒu天地不仁，以万物为刍狗；shèngrénbùrényǐbǎixìngwéichúgǒu圣人不仁，以百姓为刍狗。tiāndìzhījiānqíyóutuóyuèhūxūérbùqūdòng天地之间，其犹橐龠乎？虚而不屈，动éryùchū而愈出。duōyánshùqióngbùrúshǒuzhōng多言数穷，不如守中。第六章gǔshénbùsǐshìwèixuánpìn谷神不死，是谓玄牝。xuánpìnzhīménshìwèitiāndìgēnmiánmiánruòcúnyòng玄牝之门，是谓天地根。绵绵若存，用zhībùqín之不勤。第七章tiānchángdìjiǔ天长地久。tiāndìsuǒyǐnéngchángqiějiǔzhě天地所以能长且久者，yǐqíbùzìshēnggùnéngchángshēng以其不自生，故能长生。shìyǐshèngrénhòuqíshēnérshēnxiānwàiqíshēnér是以圣人后其身而身先；外其身而shēncún身存。fēiyǐqíwúsīyégùnéngchéngqísī非以其无私邪，故能成其私。第八章shàngshànruòshuǐ上善若水。shuǐshànlìwànwùérbùzhēng水善利万物而不争；chǔzhòngrénzhīsuǒwùgùjīyúdào处众人之所恶，故几于道。jūshàndìxīnshànyuānyǔshànrényánshànxìnzhèng居善地，心善渊，与善仁，言善信，政shànzhìshìshànnéngdòngshànshí善治，事善能，动善时。fūwéibùzhēnggùwúyóu夫唯不争，故无尤。第九章chíéryíngzhībùrúqíyǐ持而盈之，不如其已；chuǎiérruìzhībùkěchángbǎo揣而锐之，不可长保。jīnyùmǎntángmòzhīnéngshǒu金玉满堂，莫之能守；fùguìérjiāozìyíqíjiù富贵而骄，自遗其咎。gōngsuìshēntuìtiānzhīdào功遂身退，天之道。第十章zàiyíngpòbàoyīnéngwúlíhū载营魄抱一，能无离乎？zhuānqìzhìróunéngyīngérhū专气致柔，能婴儿乎díchúxuánlǎnnéngwúcīhū涤除玄览，能无疵乎？àimínzhìguónéngwúzhìhū爱民治国，能无知乎？tiānménkāihénéngwúcíhū天门开阖，能无雌乎？míngbáisìdánéngwúwéihū明白四达，能无为乎？shēngzhīxùzhīshēngérbùyǒuwéiérbùshìzhǎng生之畜之，生而不有，为而不恃，长érbùzǎishìwèixuándé而不宰，是谓玄德。第十一章sānshífúgòngyīgǔdāngqíwúyǒuchēzhīyòng三十辐，共一毂，当其无，有车之用。shānzhíyǐwéiqìdāngqíwúyǒuqìzhīyòng埏埴以为器，当其无，有器之用。záohùyǒuyǐwéishìdāngqíwúyǒushìzhīyòng凿户牖以为室，当其无，有室之用。gùyǒuzhīyǐwéilìwúzhīyǐwéiyòng故有之以为利，无之以为用。第十二章wǔsèlìngrénmùmáng五色令人目盲；wǔyīnlìngréněrlóng五音令人耳聋；wǔwèilìngrénkǒushuǎng五味令人口爽；chíchěngtiánlièlìngrénxīnfākuáng驰骋畋猎，令人心发狂；nándézhīhuòlìngrénxíngfáng难得之货，令人行妨。shìyǐshèngrénwèifùbùwèimùgùqùbǐqǔcǐ是以圣人为腹不为目，故去彼取此。第十三章chǒngrǔruòjīngguìdàhuànruòshēn宠辱若惊，贵大患若身。héwèichǒngrǔruòjīng何谓宠辱若惊？chǒngwéixiàdézhīruòjīngshīzhīruòjīngshìwèichǒng宠为下，得之若惊，失之若惊，是谓宠rǔruòjīng辱若惊。héwèiguìdàhuànruòshēn何谓贵大患若身？wúsuǒyǐyǒudàhuànzhěwéiwúyǒushēnjíwúwú吾所以有大患者，为吾有身，及吾无shēnwúyǒuhéhuàn身，吾有何患！gùguìyǐshēnwéitiānxiàruòkějìtiānxià故贵以身为天下，若可寄天下；àiyǐshēnwéitiānxiàruòkětuōtiānxià爱以身为天下，若可托天下。第十四章shìzhībùjiànmíngyuēyí视之不见，名曰夷；tīngzhībùwénmíngyuēxī听之不闻，名曰希；tuánzhībùdémíngyuēwēi抟之不得，名曰微。cǐsānzhěbùkězhìjiégùhúnérwéiyī此三者不可致诘，故混而为一。qíshàngbùjiǎoqíxiàbùmèi其上不皦，其下不昧。shéngshéngbùkěmíngfùguīyúwúwù绳绳不可名，复归于无物。shìwèiwúzhuàngzhīzhuàngwúwùzhīxiàngshìwèihuǎng是谓无状之状，无物之象，是谓恍hū惚。yíngzhībùjiànqíshǒusuízhībùjiànqíhòu迎之不见其首，随之不见其后。zhígǔzhīdàoyǐyùjīnzhīyǒu执古之道，以御今之有。néngzhīgǔshǐshìwèidàojì能知古始，是谓道纪。第十五章gǔzhīshànwéidàozhěwēimiàoxuántōngshēnbùkěshí古之善为道者，微妙玄通，深不可识。fūwéibùkěshígùqiǎngwéizhīróng夫唯不可识，故强为之容：yùxīruòdōngshèchuān豫兮若冬涉川；yóuxīruòwèisìlí犹兮若畏四邻；yǎnxīqíruòróng俨兮其若容；huànxīruòbīngzhījiāngshì涣兮若冰之将释；dūnxīqíruòpǔ敦兮其若朴；kuàngxīqíruògǔ旷兮其若谷；hùnxīqíruòzhuó混兮其若浊。shúnéngzhuóyǐjìngzhīxúqīng孰能浊以静之徐清。shúnéngānyǐjiǔdòngzhīxúshēng孰能安以久动之徐生。bǎocǐdàozhěbùyùyíng保此道者不欲盈。fūwéibùyínggùnéngbìérxīnchéng夫唯不盈，故能蔽而新成。第十六章zhìxūjíshǒujìngdǔ致虚极，守静笃。wànwùbìngzuòwúyǐguānqífù万物并作，吾以观其复。fūwùyúnyúngèfùguīqígēn夫物芸芸，各复归其根。guīgēnyuējìngjìngyuēfùmìng归根曰静，静曰复命。fùmìngyuēchángzhīchángyuēmíng复命曰常，知常曰明。bùzhīchángwàngzuòxiōng不知常，妄作凶。zhīchángróngróngnǎigōng知常容，容乃公，gōngnǎiquánquánnǎitiān公乃全，全乃天，tiānnǎidàodàonǎijiǔmòshēnbùdài天乃道，道乃久，没身不殆。第十七章tàishàngbùzhīyǒuzhī太上，不知有之；qícìqīnéryùzhī其次，亲而誉之；qícìwèizhī其次，畏之；qícìwǔzhī其次，侮之。xìnbùzúyānyǒubùxìnyān信不足焉，有不信焉。yōuxīqíguìyángōngchéngshìsuìbǎixìngjiēwèi悠兮其贵言，功成事遂，百姓皆谓：wǒzìrán自然”。“我第十八章dàdàofèiyǒurényì大道废，有仁义；zhìhuìchūyǒudàwěi智慧出，有大伪；liùqīnbúhéyǒuxiàocí六亲不和，有孝慈；guójiāhūnluànyǒuzhōngchén国家昏乱，有忠臣。第十九章juéshèngqìzhìmínlìbǎibèi绝圣弃智，民利百倍；juérénqìyìmínfùxiàocí绝仁弃义，民复孝慈；juéqiǎoqìlìdàozéiwúyǒu绝巧弃利，盗贼无有。cǐsānzhěyǐwéiwénbùzúgùlìngyǒusuǒshǔ此三者，以为文不足，故令有所属：jiànsùbàopǔshǎosīguǎyùjuéxuéwúyōu见素抱朴，少思寡欲，绝学无忧。第二十章juéxuéwúyōu绝学无忧。wéizhīyǔēxiāngqùjǐhé唯之与阿，相去几何。shànzhīyǔèxiāngqùruòhé善之与恶，相去若何。rénzhīsuǒwèibúkěbùwèi人之所畏，不可不畏。huāngxīqíwèiyāngzāi荒兮，其未央哉。zhòngrénxīxīrúxiǎngtàiláorúchūndēngtái众人熙熙，如享太牢，如春登台。wǒdúbóxīqíwèizhàorúyīngérzhīwèihái我独泊兮，其未兆，如婴儿之未孩；lěilěixīruòwúsuǒguī儡儡兮，若无所归。zhòngrénjiēyǒuyúérwǒdúruòyíwǒyúrénzhī众人皆有余，而我独若遗。我愚人之xīnyězāidùndùnxī心也